Phát biểu mới đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump với hàm ý dọa cắt đứt quan hệ của Mỹ với Trung Quốc phản ánh tâm trạng bực bội cực đỉnh của ông Trump về Trung Quốc và đồng thời cả mức độ tồi tệ chưa từng thấy trong mối quan hệ song phương này kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với nhau.
Ông Trump trong cuộc phỏng vấn với Fox Business Network ngày 14/5. Ảnh: Fox Business.
Từ xưa tới nay chứ không phải chỉ có ở trong thế giới hiện đại, chuyện thiết lập và cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức giữa các quốc gia luôn là chuyện đại sự và là kết quả của suy tính lợi ích kỹ càng chứ không phải là chuyện đơn giản tầm thường, lại càng không phải là hệ lụy của các quyết định ngẫu hứng.
Nhìn vào lịch sử của mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc từ trước đến nay, vào thế và lực hiện tại của nước Mỹ, vào thực trạng chính trị và xã hội ở nước Mỹ, vào tính cách cá nhân cũng như phương cách cầm quyền của ông Trump trong hơn ba năm rưỡi vừa qua ở nước Mỹ và vào mưu tính quyền lực của ông Trump cho thời gian tới thì lại có thể thấy được rằng ông Trump tuy dám phát biểu như vậy nhưng lại không dám thực hiện phát biểu ấy. Vì những nguyên do sau đây.
Thứ nhất, trong thời gian trị vì nước Mỹ đến nay, ông Trump đã đưa lại quá nhiều và quá thừa bằng chứng về tuyên cáo thì như đầu voi trong khi thực hiện giống như đuôi chuột và phát biểu đại ngôn nhưng rồi nhanh chóng thay đổi. Ông Trump đã có những quyết sách đầy tính ngẫu hứng và sau đấy được điều chỉnh cả về tính chất lẫn mức độ. Bởi thế, không phải mọi phát ngôn của ông Trump rồi cũng sẽ trở thành quyết sách và thậm chí mọi quyết sách của người này rồi cũng sẽ được thực hiện trên thực tế.
Thứ hai, Trung Quốc hiện đã trở thành đối tác quan trọng nhất và đồng thời là đối thủ đáng gờm nhất của Mỹ về kinh tế và thương mại, đầu tư và tài chính, trong chừng mực nhất định còn cả về chính trị thế giới, công nghệ cao và quân sự. Khi xưa, tìm cách bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc là một trong những chuyển hướng chiến lược quan trọng và quyết định nhất của Mỹ.
Càng phải cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc trên mọi phương diện, Mỹ càng cần phải duy trì quan hệ ngoại giao và hợp tác với Trung Quốc chứ cắt đứt quan hệ với Trung Quốc thì Mỹ chỉ có thể đối đầu và đối địch với Trung Quốc chứ không còn có thể tiếp tục dùng quan hệ với Trung Quốc để vừa cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc vừa tận lợi triệt để từ mối quan hệ hợp tác với Trung Quốc.
Nói theo cách khác, Mỹ có lợi ích chiến lược rất cơ bản trước mắt cũng như lâu dài ở việc duy trì các mối quan hệ với Trung Quốc. Ông Trump dẫu có thích ngẫu hứng quyết định cái gì đến mấy thì cũng luôn bị ràng buộc và kiềm chế bởi lợi ích chiến lược cơ bản này của nước Mỹ. Nước Mỹ thay đổi người cầm quyền nhưng những lợi ích chiến lược cơ bản như vậy không thay đổi. Thời chiến tranh lạnh và xung đột Đông - Tây, Mỹ và Liên Xô thù địch nhau đến vậy mà Mỹ vẫn phải duy trì chứ đâu có cắt quan hệ với Liên Xô.
Thứ ba, Trung Quốc ngày nay đã khác biệt cơ bản so với thời Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Trung Quốc về thế và lực trên thế giới. Mỹ hiện lệ thuộc vào Trung Quốc ở mức độ không hề nhỏ về kinh tế, thương mại và tài chính. Trên những phương diện này, hiện trên thế giới không có đối tác nào khác có thể thay thế Trung Quốc đối với Mỹ.
Thứ tư, Mỹ có nhiều con chủ bài trong xử lý quan hệ với Trung Quốc và ngược lại Trung Quốc cũng có nhiều con chủ bài trong xử lý quan hệ với Mỹ. Mỹ dự định làm gì với Trung Quốc thì cũng luôn phải tính đến sự đáp trả không thua mức độ quyết liệt của Trung Quốc. Đối với hai đối tác này, gây tổn hại cho nhau luôn bao hàm gây tổn hại cho chính mình.
Thứ năm, ông Trump hiện dành ưu tiên hàng đầu cho việc được tái đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở nước Mỹ nên sẽ tìm mọi cách bằng mọi giá, chơi mọi con bài và dùng mọi sách lược để thực hiện ước vọng. Càng bị khó khăn và khó xử bởi không được thành công như ý muốn trong ứng phó dịch bệnh viên phổi cấp do virus corona gây ra thì ông Trump càng bị lụy nhiều hơn vào các con chủ bài khác, trong đó đặc biệt có con chủ bài "Trung Quốc".
quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc hiện không có được cả thiên thời lẫn địa lợi và nhân hòa để tiến triển tốt đẹp nhưng không phải vì thế mà ông Trump dám và sẽ thực hiện phát biểu mới đây nói trên.
Trung Quốc càng ‘lớn tiếng’ càng bị thế giới xa lánh
Chiến lược ngoại giao “chiến lang” hung hăng mà Trung Quốc đang triển khai nhận phải ý kiến phản đối ở chính trong nước.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên là nhân vật đi đầu trong thực hiện ngoại giao 'chiến lang' - Ảnh: SCMP
Xem Video: Bị Mỹ tố hủy mẫu virus corona, Trung Quốc nói gì?
Bị Mỹ tố hủy mẫu virus corona, Trung Quốc nói gì?
Trung Quốc hứng chịu cáo buộc che đậy cũng như cung cấp thông tin sai lệch khi Coѵīd-19 ở giai đoạn đầu nên khiến dịch bệnh lây lan mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu. Giới quan chức ngoại giao lẫn truyền thông nước này đáp trả những gì họ xem là sự chỉ trích bất công từ bên ngoài bằng lời lẽ rất cứng rắn.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao trẻ tuổi Triệu Lập Kiên là nhân vật đi đầu trong thực hiện ngoại giao “chiến lang”. Ông chia sẻ thuyết âm mưu có thể quân đội Mỹ đem vi rút gây dịch Coѵīd-19 đến Vũ Hán lúc sang tham gia Đại hội Các lực lượng vũ trang thế giới (Military World Games) năm 2019.
Hàng loạt nhà ngoại giao Trung Quốc sau đó cũng đưa ra các phát ngôn gây tranh cãi. Đại sứ Lữ Sa Dã bị Bộ Ngoại giao Pháp triệu tập để yêu cầu giải trình về bình luận Pháp để cho công dân lớn tuổi chết vì Coѵīd-19 trong viện dưỡng lão.
Truyền thông cũng không thua kém. Hãng Tân Hoa Xã đăng bài viết với nội dung Mỹ cùng thế giới nợ Trung Quốc một lời xin lỗi lẫn một cảm ơn vì đã cố gắng chống dịch.
Một số cố vấn chính sách đối ngoại nhận xét chủ nghĩa dân tộc quá khích chỉ khiến thế giới xa lánh Trung Quốc hơn mà thôi. Theo giáo sư quan hệ quốc tế Thời Ân Hoằng thuộc Đại học Nhân dân (Bắc Kinh): “Nỗ lực ngoại giao hiện tại không nhận thức rõ tình hình quốc tế thời đại dịch phức tạp đến mức nào, hơn nữa lại được tiến hành quá gấp gáp với giọng điệu quá to lớn. Thứ đạt được chẳng giống như mong đợi”.
Giáo sư Thời kêu gọi thay đổi chiến lược ngay lập tức, nên áp dụng cách tiếp cận mềm mỏng hơn đối với thái độ chống Trung Quốc đang gia tăng trong giới hoạch định chính sách Washington. Chính quyền Bắc Kinh cần chỉ đạo một số phương tiện truyền thông dùng giọng điệu mang tính hòa giải.
Trưởng khoa quan hệ quốc tế đại học Nam Kinh Châu Phong cảnh báo ngoại giao “chiến lang” chỉ khiến quan hệ Mỹ - Trung xấu đi mà thôi. Thay vào đó Trung Quốc phải xoa dịu tình hình, điều chỉnh chính sách đối ngoại.
Giáo sư quan hệ quốc tế Diêm Học Thông thuộc đại học Thanh Hoa (làm cố vấn cho Ủy ban An ninh quốc gia Trung Quốc) cũng tỏ ý phản đối: “Vài phương tiện truyền thông so sánh thành công mà Trung Quốc và châu Âu đạt được khi chống dịch, họ gắn sự thành công của Trung Quốc với khác biệt về hệ thống chính trị. Giọng điệu kiểu như vậy dễ gây nên phản ứng dữ dội từ các quốc gia châu Âu vẫn đang chiến đấu với Coѵīd-19”.
“bất cứ hình thức chỉ trích trực tiếp hay gián tiếp nhắm vào hệ thống chính trị quốc gia khác sẽ chỉ làm xung đột ý thức hệ thêm nghiêm trọng mà thôi”, theo giáo sư Diêm.
Trung Quốc đưa điều kiện gia nhập WHO, Đài Loan từ chối
Các quan chức y tế Đài Loan đã từ chối điều kiện mà Trung Quốc đưa ra để hòn đào này tham gia WHO. Điều kiện chính là tuân thủ nguyên tắc "một Trung Quốc".
Người đứng đầu cơ quan y tế Đài Loan Chen Shih-chung. Ảnh: CNN
"Tôi không có cách nào để chấp nhận điều này (nguyên tắc một Trung Quốc), điều không tồn tại", người đứng đầu cơ quan y tế Đài Loan Chen Shih-chung nói.
Đài Loan không phải thành viên của WHO. Trung Quốc tuyên bố hòn đảo tự trị này là một phần không thể tách rời khỏi lãnh thổ và Bắc Kinh đã chặn không cho Đài Loan tham gia bất cứ tổ chức quốc tế nào, trừ khi họ thừa nhận mình là một phần của Trung Quốc. Các quan chức Đài Loan và những nhà quan sát tuyên bố việc loại trừ Đài Loan khỏi WHO đã gây tác động tiêu cực trong cả đại dịch Hội chứng Hô hấp cấp tính nặng (SARS) năm 2003 và đại dịch Covid-19 hiện tại.
Ngày hôm qua, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết họ "phản đối cái gọi là đề xuất" của các nước mời Đài Loan tham gia Hội nghị Y tế thế giới với tư cách quan sát viên. Bộ này nói thêm rằng các nước khăng khăng thảo luận về sự tham gia của Đài Loan "chỉ muốn phá vỡ nghiêm trọng Hội nghị Y tế Thế giới và làm suy yếu sự hợp tác chống đại dịch toàn cầu". Ngày hôm nay, thứ trưởng Ngoại giao Đài Loan Kelly Hsieh lập luận rằng tham gia WHO là "quyền" của Đài Loan. "Chúng tôi có thể đại diện cho chính người dân của mình. Chúng tôi đã nói điều này rất nhiều lần. Chỉ mình chính phủ được bầu một cách dân chủ của chúng tôi, bao gồm cả hệ thống y tế công cộng do các chuyên gia của Bộ Y tế và Phúc lợi, có thể chăm sóc cho 23 triệu dân và đóng góp cho các tổ chức như WHO", bà Kelly Hsieh tuyên bố.
Trung Quốc thử nghiệm mặt trời nhân tạo có sức nóng 100 triệu độ C, gấp 7 lần mặt trời thật
Trong quá trình tìm kiếm nguồn năng lượng sạch, giới nghiên cứu Trung Quốc đã phát triển mặt trời nhân tạo đáng kinh ngạc có thể đạt tới mức nhiệt 100 triệu độ C, nóng gấp 7 lần cả mặt trời thực.
|
Mặt trời nhân tạo đã đạt đến mức nhiệt 100 triệu độ C. Trong khi đó, lõi mặt trời thật có nhiệt độ khoảng 15 triệu độ C. Ảnh: RT |
Theo RT, hôm 13/11, Viện Vật lý Plasma trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc cho biết họ đã thử nghiệm mặt trời nhân tạo được gọi là Lò phản ứng thực nghiệm tiên tiến siêu dẫn (EAST). Thiết bị khai thác năng lượng hợp hạch do Trung Quốc tự thiết kế có công suất sinh nhiệt 10 megawatt.
|
Mặt trời nhân tạo EAST của Trung Quốc. Ảnh: RT |
EAST là một chiếc máy lớn hình tròn đặt bên trong một chiếc hộp tròn. Nó được thử nghiệm ở Đảo Khoa học, tỉnh An Huy phía đông Trung Quốc.
Mục tiêu của EAST là hiểu được phản ứng tổng hợp hạt nhân và một ngày nào đó sử dụng như một nguồn năng lượng thay thế trên trái đất.
Điều này có thể mở đường cho việc sử dụng năng lượng sạch - hiện năng năng lượng hạt nhân được tạo ra thông qua quá trình phân hạch để lại chất thải độc hại lâu dài.
Thông tin này xuất hiện ngay sau khi Trung Quốc công bố kế hoạch đưa mặt trăng nhân tạo vào sử dụng để chiếu sáng đô thị vào ban đêm. Mặt trăng nhân tạo này thực chất là các vệ tinh, với hy vọng chúng có thể thay thế ánh sáng đường phố tiêu chuẩn để tiết kiệm năng lượng.