Nhân quyền tại VN theo nhận xét của Nữ Dân Biểu Loretta Sanchez

Đỗ Hiếu, phóng viên đài RFA

2008-05-19

Hôm thứ Năm vừa qua, tại Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ, Nữ Dân Biểu Loretta Sanchez của bang California đã dành cho Ban Việt Ngữ RFA một cuộc phỏng vấn ngắn, trong đó trình bày quan điểm của Bà và những bạn đồng viện về tình trạng nhân quyền Việt Nam.

Photo RFA/Thanh Truc

Dân biểu Loretta Sanchez và Dân biểu Chris Smith tại buổi điều trần “Những mối quan tâm về tình trạng Nhân quyền ở Việt Nam” ở Hạ viện Mỹ chiều thứ Ba hôm 6-11-2007. Photo RFA/ Thanh Truc.

“Củ Khoai Hà" và Xã Hội Chủ Nghĩa

Nguyễn Tiến Nam

Chắc quý vị băn khoăn khi tại sao đang nói đến CNXH thì tôi lại nói đến cái "củ khoai hà" vô chi vô giác kia. Xin quý vị cứ bĩnh tĩnh nghe tôi kể đã, khoai lang là một món ăn bổ dưỡng của người nghèo (đôi khi người giàu cũng ăn), nhưng khoai lang bị sâu hà thì là nó bị sâu mọt ăn hết phần tinh chất ngọt ngon để lại cái mã ngoài thôi (có nghĩa là nhìn thì như không sao, nhưng càng nhìn kỹ mới biết được nó là khoai đã bị hà) ăn vào rất đắng và chẳng có vị ngon ngọt gì cả. Bây giò chắc quý vị đã hiểu tôi nói đến hình tượng "củ khoai lang hà" .

Một lần tình cờ trên môt chuyến tầu đêm tôi được nói chuyện với 1 thầy giáo trẻ giảng viên đại học về môn triết học Max-Lenin. Tôi được nói chuyện với anh về chủ nghĩa cộng sản và về chủ nghĩa xă hội trên mọi phương diện. Sau một hồi tranh luận thầy giáo kia cũng không vừa vì anh đã dược đào tạo qua trường lớp về chính trị và tôi cũng chỉ là 1 thanh niên trẻ chưa biết hết về xã hội. Thế nhưng những câu hỏi của tôi về CNXH, CNCS anh cũng không trả lời được. Sau đó anh nói 1 câu làm tôi vỡ lẽ ra được nhiều điều sau cuộc tranh luận anh nói : " ai cũng biết chủ nghĩa xã hội, triết học Max-Lênin nó như 1 "củ khoai hà" nhưng ai cũng cố phải ăn !!!"

Vâng cái CNXH nó đã như 1 "củ khoai hà" mà người dân Việt nam ai cũng phải ăn chỉ có một số ít trong số người không phải ăn "củ khoai hà" đó mà họ ăn những củ khoai ngon ngọt hơn không bị hà. Đó là những kẻ đang ép buộc nhân dân phải ăn những "củ khoai hà" ai không ăn thì những kẻ cường quyền đó sẽ ép buộc, kể cả là giết người để làm sao chúng ép buộc người dân phải ăn thì chúng mới giữ được những củ khoai ngon ngọt dành riêng cho chúng. Chúng đã lừa phỉnh nhân dân Việt Nam làm cho Họ cứ nghĩ là sẽ được hưởng hương vị thơm ngọt như mật của củ khoai. Nào ngờ đã trót cho vào mồm "củ khoai hà" đắng ngắt và có phần hư thối của kẻ gian hùng thì buộc lòng người dân cứ phải cứ phải cố mà nuốt và miệng vẫn cứ khen khoai do kẻ thống trị mình dành cho ăn là ngọt lắm. Khi bị một số người trong nhân dân thẳng thừng dám nói nên ý kiến của mình về "củ khoai hà" thì chúng lại nhồi sọ nhân dân rằng cái vườn khoai của họ đang trồng chỉ toàn là khoai hà, nhưng nhân dân đâu biết rằng những củ khoai ngon đã bị chúng chiếm hết chỉ còn lại toàn khoai hà mà thôi. Thế nhưng đi đâu chúng cũng nói với mọi người ở khắp nơi trên thế giới rằng nhân dân Việt Nam của đất nước mà chúng đang đè đầu cưỡi cổ và bắt toàn dân quen gọi là được nhân dân tín nhiệm bầu chọn làm lãnh đạo rằng :

"Cả dân tộc Việt Nam vẫn được ăn toàn những phần ngon ngọt của củ khoai lang đó và làm gì có khoai hà đắng như bọn bất mãn thù địch trong nước và bọn lưu vong ở hải ngoại phản động vẫn rêu rao, nói xấu chế độ và tổ quốc !!! ....".

Tất nhiên rằng những người dân vốn tính ngay thẳng can đảm dám nói nên sự thật, họ nói nên nỗi khổ của mình và của toàn dân khi phaỉ ăn "củ khoai hà" đắng ngắt đó thì được chụp 1 cái mũ to tướng lên đầu rằng đây là : "Bọn người thuộc thành phần bất mãn phản động chống chủ nghĩa xã hội, chống lại con đường cách mạng mà đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn và đã đổ biết bao xương máu mới giành được ..." ......vv và vv.... .

Thật ra những người buộc lòng phải nuốt phải ăn những "củ khoai hà", khoai thối, khoai đắng kia mà không dám nói ra với bọn người đang tâm chuyên lừa dối mình, không phải là họ không biết mà họ chưa thể nói ra vì cái chế độ XHCN kia đang kìm nén họ chúng đang lừa dối họ quá tinh vi, quá nhẫn tâm và gian trá. Chúng dần biến người dân thành những con người vô tri vô giác trước cảnh đất nước đang lâm nguy,thế nhưng họ đã nhầm. Họ càng ép buộc nhân dân, họ càng khủng bố những người dân đang còng lưng nuôi sống cả 1 lũ người chuyên ăn bám thì người dân càng căm phẫn và đến 1 lúc nào đó ngọn lửa căm hờn trong họ cháy lên thì lúc đó thử hỏi những kẻ "ăn trên ngồi chốc" kia có còn giữ được những chiếc ghế ngồi hái ra tiền được nữa không đây ?

Bây giờ chúng đã tinh vi hơn khi chúng thấy người dân ăn nhiều "khoai hà" quá nhiều rồi nếu để họ ăn nữa chiếc ghế của chúng sẽ lung lay. Vì vậy chúng đã nghĩ ra cách đổi món "khoai hà" bằng một món khác đó là những củ "khoai sượng, hay khoai bị hà 1 nửa thôi....". Tức là từ khi hệ thống chủ nghĩa xã hội sụp đổ tan ra hoàn toàn bên Đông Âu và Liên Xô cũ, chúng buộc phải mở cửa, đổi mới một phần để nhân dân đỡ kêu than hơn và ngày càng có nhiều người dân lật tẩy được mặt thật của chúng. Chúng trương lên khẩu hiệu mị dân và tiếp tục dối lừa cả xã hội thậm chí cả thế giới nữa qua khẩu hiệu mỵ dân là : “ Xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN...". đó là chính là củ khoai sượng mà vẫn bị hà có vị đắng để tiếp tục bắt người dân cố ăn, cố nuốt...

Bây giờ nhân dân ta chỉ còn cách đấu tranh đòi dân chủ, tự do, nhân quyền và công lý toàn diện cho đất nước Việt Nam này thì chúng ta mới chấm dứt được cảnh tầng lớp thống trị bất lương bắt buộc nhân dân ta phải ăn những củ khoai lang hà đầy chất độc rất có hại đến sức khoẻ. Còn trong khi đó, chúng thì béo trương béo nứt lại vẫn ra sức bịp bợm nhân dân và còn ngoác mồm cướp trắng trợn những củ khoai ngon ngọt đầy bổ dưỡng để ăn nhồm nhoàm mãi mãi.Thật quá đỗi bất công và phi lý làm sao hỡi dư luận ???!!!!

Người viết : Công dân Nguyễn Tiến Nam – bút danh Người Tự Do
Địa chỉ : Tổ 24, phường Yên Thịnh, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái
Email liên lạc : daibangxanhyb@gmail.com

-----------------------------------------------------------------------------------

Hải ơi và Chiến ơi ! Giờ này những con muỗi đang hút máu các anh...

Dân Báo - 18.05.2008 20:40

Có cần phải bắt bớ các nhà báo không?
Giờ này, hai đồng nghịêp của tôi đang ở trong trại giam. Hai nhà báo Nguyễn Văn Hải - Phóng viên Báo Tuổi trẻ và phóng viên- nhà thơ Nguyễn Việt Chiến - Báo Thanh niên.

Chiều nay đã có bao nhiêu nhà báo khóc trong đớn đau và cay đắng khi chứng kiến những cuộc khám xét và bắt bớ tại toà soạn báo Tuổi trẻ và báo Thanh niên - hai tờ báo được rất nhiều bạn đọc tin yêu, có lý tưởng xã hội, được xếp vào hàng đầu trong số những tờ báo có trách nhịêm công dân, chất lượng tin bài thường tốt, khách quan và trung thực.

Nguyễn Văn Hải và Nguyễn Việt Chiến giờ này đang nằm trong trại giam. Sàn nhà giam, đương nhiên rất lạnh. Màu trại giam ra sao? Muỗi trại giam hẳn rằng đang hút máu của các anh. Thân thư sinh mảnh mai vốn chỉ quen cầm bút. Hẳn rằng đêm nay các anh mất ngủ. Mồ hôi nứơc mắt đã nhiều lần ứa ra từ đầu ngọn bút viết không chỉ cho mình. Và lại càng biết thêm rằng, đầu ngọn bút có thể ứa cả máu.

Đêm nay có nhiều ngươì không ngủ. Cha mẹ, vợ con, thân hữu của hai nhà báo không ngủ. Bao nhiêu đồng nghịêp và bạn đọc cũng không ngủ. Nhiều người trải qua đêm trắng, nhớ lại diễn biến của vụ PMU18. Và ngơ ngác hỏi nhau rằng, điều gì đang xẩy ra với đất nứơc này vậy?!

Hai nhà báo từ trứơc đến nay vẫn được tiếng là trong sáng, mẫu mực, yêu nghề, không ngại gian khổ, luôn giữ một niềm tin có thể là ngây thơ, như một số người đến giờ này vẫn tin, rằng khi ta chống tiêu cực, tham những, tệ nạn, giả dối, bất công, nghĩa là ta đang yêu nứơc.

Có lạnh không? Nhiều muỗi hút máu các anh không? Thân thư sinh, dù ý chí mạnh mẽ nhưng liệu có chống chọi lại được với không khí ngột ngạt của các trại giam, nơi mà nếu lúc nào đó công lý bị che mắt, bị mù loà, thì một kẻ giết người hoặc một kẻ phản bội đất nứơc này bằng cách thụt két công quỹ hoặc một kẻ buôn ma tuý cũng được nhốt chung với những con người chân chính và luôn đấu tranh cho một ngày mai tốt đẹp hơn. Một ngày nào đó, có thể mọi việc sẽ được phân định, nhưng khi đó thì đã muộn.

Lẽ nào lại như thế?!

Có cần phải bắt bớ các nhà báo không?

Nhà báo viết bài đưa tin, có thể đúng có thể sai.

Tai nạn nghề nghiệp là điều luôn có thể xẩy ra. Nhưng đúng sai cần phải có sự điều tra minh định rõ ràng và có cơ quan quản lý báo chí, thậm chí Toà án- phân xử đúng sai, để cho hai bên cùng đaư ra chứng cứ để chứng minh.

Xưa nay, đã từng có những bài báo, bản tin đưa thiếu chính xác, thì cách xử lý là yêu cầu nhà báo xin lỗi , cải chính, thậm chí bồi thường danh dự. Luật Báo chí Việt Nam đã quy định rõ điều đó. Nghề của nhà báo là viết bài và đưa tin. Có thể sai hoặc đúng. Sai thì xin lỗi, cải chính, bồi thường. Thực tế cho thấy, kể cả bên thanh tra, cơ quan điều tra, kiểm sát- những cơ quan hành nghề chuyên nghiệp về pháp lý mà gây oan sai cho một người hoặc nhiều người , đến mức bị huỷ hoại cả cuộc đời người ta, cũng chỉ đến mức xin lỗi công khai và cùng lắm là bồi thường danh dự mà thôi. Thậm chí người trực tiếp gâ oan sai cũng không bị kỷ luật.

Tại sao hai nhà báo Nguyễn Văn Hải và Nguyễn Việt Chiến lại đến mức bị bắt giam nhỉ? Nhà báo không phải là nhà điều tra chuyên nghiệp. Không được ngân sách cung cấp các phương tiện điều tra, mà chỉ là người phát hiện và tổng hợp các nguồn tin để đăng báo. Qua những gì đã viết trên báo, thì các anh đã đưa tin theo tài liệu của cơ quan điều tra cơ mà! Và rất nhiều tờ báo, cuốn sách đã đưa tin, đâu chỉ hai anh?!

Và sự thật là đâu? Công lý là đâu? Đúng sai đã lấy gì làm căn cứ để phân định? Giả sử một số người đã bị báo chí cho là có tội mà được minh oan, thì cũng không có nghĩa là phải bỏ tù nhà báo.

Bỏ tù nhà báo và văn nghệ sĩ, ở đâu cũng vậy, thời nào cũng vậy, như người ta vẫn nói, đương nhiên làm cho mọi con tim đớn đau, nếu con tim đó đang đập và làm bằng máu và thịt.

Vì ai cũng biết, bỏ tù nhà báo và văn nghệ sĩ, là một động thái tối kỵ mà mọi nhà cầm quyền cần phải hết sức tránh. Vì báo chí và văn chương hành nghề bằng cây bút và thể hịên công khai trên mặt giấy. Báo chí chỉ là thông tin để các cơ quan hữu trách tham khảo minh định đúng sai. Giả sử có sai, thì cách giải cứu cái sai đó cũng phải trên mặt giấy, không phải bằng sự giam cầm và các bịên pháp thô bạo.

Khi mọi người không dám nói, không dám viết, không dám bày tỏ chính kiến, thì đó là thảm hoạ của một quốc gia. Và thảm hoạ này di hại lâu dài.

Vì, bắt giam một nhà báo, cũng tương tự "giết chết một con chim mốc- kinh" vậy.

Ôi những "con chim mốc - kinh" đồng nghiệp của tôi! Những con chim báo bão nhiều khi bị bão quật gãy cánh!

Có cách gì để chặn những con muỗi đừng hút máu các anh trong trại giam đêm nay không?

Tự do ngôn luận ơi! Người ở đâu?

Có phải người đã từng được gọi tên, mơ hồ và mong manh, trong Hiến pháp, trong cái gọi là quyền con người và rồi người đã xa chơi? Để mặc hai nhà báo đêm nay trong trại giam, trong đêm trắng này và còn nhiều đêm trắng nữa.

Và đêm trắng này, tôi dành cho người trong trại giam. Và dành cho những người đang thao thức đêm nay và còn thao thức nhiều đêm.

Vì chúng ta vẫn còn một niềm tin ngây thơ, rằng cuộc sống không phải mãi mãi như thế!

Nhà văn Võ Thị Hảo

-----------------------------------------------------------------------------------

Vẫn những chuyện thực tế làm sáng mắt... đau lòng

Dân Báo - 16.05.2008 16:10

LỚP NGỪƠI BỊ XUA ĐUỔI
Cho đến bây giờ,tớ vẫn không hiểu nổi :Tại sao người ta thù ghét một lớp người mà sự tồn tại của họ không những chẳng làm hại ai mà chỉ làm lợi cho cuộc sống bình thường của một thành phố. Đó là lớp dân nghèo thành thị. Vì đói khổ,họ phải bỏ làng, bỏ xóm ra đi, lên thành phố để “hầu” mọi ai cần họ, từ việc làm ô-shin đến đạp cyclô, nấu bếp, trông trẻ…. Từ đội thúng xôi đến đẩy chiếc xe bánh mỳ, quẩy gánh bún bò,….

Tất cả đều như những bánh xe nhỏ của một bộ máy lớn khởi động mỗi ngày, làm nên hoạt động của một thành phố. Ấy vậy mà,họ luôn là “cái gai” trước mắt những nhà “quản ný”. Dưới mắt mấy vị này, họ luôn là ”thành phần phúc tạp” nào là “ăn bám”, nào là “tư thương”, gian thương, là thành phần trung gian,buôn đi bán lại,không sản xuất ra của cải xã hội (?)… Nói chung là “thành phần phức tạp”,làm xấu bộ mặt thành phố…?.Và người ta tìm mọi cách để dần dần loại bỏ họ ra khỏi đời sống xã hội bằng những quy định này,chỉ thị kia. Ở Hanội, trước 75, đã một thời gian dài, vắng bóng những người phụ nữ nông thôn hiền lành, sáng sáng đội trên đầu những chiéc thúng, thoăn thóăt trên đường tiếng rao lanh lảnh “Ai cốm vòng đây!”, ”Bánh cuốn Thanh Trì, chả quế đây!” Tất cả ai muốn ăn sáng thì xin cứ đến Mậu dịch xếp hàng, trả tiền, lấy phiếu rồi nhận một bát bánh phở đã bốc sẵn, đi qua một ô cửa chìa vào để cô mậu dịch đổ cho một môi nước (gọi là nước dùng), thế là xong! Ôi !nghĩ lại mà khủng khiếp cái thời ăn chui, uống chui mua chui, bán chui…., cái thời muốn ăn một bát phở bò thứ thiệt phải đi vòng vo qua bao con hẻm toàn hố xí thùng, để đến được với cái quán phở Tạm thương, y như những kẻ ăn cắp, ăn trộm cả người mua lẫn kẻ bán! Nghe nói trong cuộc triển lãm “cái thời bao cấp” ấy năm ngoái, có anh nào đó định chưng lên tấm ảnh mấy cụ Nguyễn Tuân, Văn Cao, Nguyễn Sáng Diệp Minh Châu… ngồi bệt ngay xuống đất ở “Chuồng Cọp” (Nguyễn Bỉnh Khiêm), uống bia hơi “chui”, với vài củ lạc rang,của “tư nhân”, nhưng tấm ảnh này sau bị hạ xuống vì… trông nó … “dã man” quá ! Chỉ vì tác giả đã thu được vào ống kính cả một pha rất điển hình: một chú áo vàng đang túm ngực áo một phụ nữ gầy gò tay dằng lại can bia chui bị tịch thu, tay che ngực, miệng khóc mếu trước mặt mấy vị “kỹ sư tâm hồn” tiếng tăm thế giới mà chẳng ai dám giơ một ngón út tay can thiệp! Những cảnh rượt đuổi, tịch thu, thậm chí, đập, phá, đá, đổ… diễn ra cứ như có tà ma, voi dữ, về thành phố vậy là chuyện diễn ra thường xuyên một cách lạnh lùng và vô cảm như thế đã nhiều năm ở miền Bắc… Những cuộc xua đuổi, lẩn trốn, bán chui, ăn nhủi cứ thế diễn ra với mục đích là “lùa” tất cả mọi người vào những quán ăn của mậu dịch nhà nước ăn cái gì nhà nước cho ăn, uống cái gì nhà nước cho uống, xem cái gì nhà nước cho xem…. Cái quái thai “chuyên chính vô sản” trong quản lý xã hội này, khi đem vô miền Nam, cho đến bây giờ, đã bộc lộ hết những phi lý, những phản khoa học, những bất nhân của nó cho nên …. Đổi Mới (như cũ!) đã ra đời !... (nhưng chẳng ai dám nói ra là những gì người ta làm trước kia là “sai lầm chết người” cả, thậm chí vẫn còn đang tiếp tục để làm sạch bộ mặt thành phố ?))

Những gì tớ sẽ kể ra sau đây chỉ là những chuyện đau lòng mắt thấy tai nghe xung quanh cái “xã hội Sài gòn” nhỏ của tớ tức là cái building 23 Gia Long mà tớ đã được bố trí ở gần 20 năm trời. Tớ sẽ nói về những con người bị xua đuổi mà chẳng biết mình có “tội” gì!

XÓA SỔ HỆ THỐNG PHỤC VỤ CAO ỐC- Ngay từ những ngày đầu đến nhận căn hộ 346,tớ đã phải ngợp về hệ thống phục vụ cái cao ốc chỉ có 7 tầng lầu này. Chạy dài theo cả hàng ngang cao ốc là một loạt các quán hàng có mái che, có bàn ghế,điện nước ,quạt máy… Nó gần như chỉ phục vụ cho dân cư trú tại cao ốc và những người đi thăm,nuôi bệnh nhân của bệnh viện Grall (khi đó mặt tiền còn ở đường Gia Long). Được sự đồng ý của chủ cao ốc, được cung cấp nước, điện, nó hoạt động gần như 24/24 giờ ngày.Người ta có thể xuống đường hoặc ngồi tại nhà cũng có thể có được từ tô hủ tiếu, chiếc bánh mỳ, thậm chí cả miếng bít tết với giá rẻ hơn các tiệm ăn lớn đến một nửa. Tớ cũng từng ăn cơm “không bụi tí nào” của thím Xoa, một người phụ nữ trạc 50 tuổi, lúc nào cũng vui vẻ tươi cười để lộ chiếc răng bịt vàng ở hàm trên bên trái. Nằm giọc theo bờ đường bên phải là một thứ chợ chồm hổm của những dân buôn thúng bán mẹt nghèo khổ hơn..Đó là những bà bán xôi, (mà trong số họ, tớ biết có vợ của một cựu danh thủ bóng đá trước 75),một cặp vợ chồng nhà giáo “chạy loạn” vô Sài gòn rồi kẹt lại,để rồi trở thành :chồng; đạp cyclô, vợ : bán bún bò …chạy! Một nhân vật mà tớ không thể quên nữa là chú Sơn, một hạ sỹ quân đội Cộng Hòa, thoát nạn cải tạo, người cao lêu đêu như sếu vườn, nước da tái xanh mầu sốt rét sau hai năm đóng quan ở Tây Nguyên, hàng ngày ngồi ngay dười chân cột điện phía bên Thư Viện Pháp,chuyên sửa xe, lau ô-tô cho những cư dân cao ốc chúng tớ…. Mọi chuyện đều diễn ra bình thường và suôn sẻ … cho tới một hôm… ”lệnh trên” (?) ban xuống : Dẹp mọi hoạt động buôn bán mất trật tự ở khu vực cao ốc và trước cửa bệnh viện! Người ta lấy lý do là cao ốc này sắp trở thành cơ quan nhà nước.không thể để một cái chợ tự do vô tổ chức này tồn tại được..Và thế là…. cả cái cao ốc bỗng như một bộ máy bị tháo đi một con ốc nhỏ nhưng cần thiết và tiện lợi vô cùng. Cả hàng chục quán hàng khang trang,sạch sẽ bỗng chốc bị giải tỏa để trở thành những người bán chui, bán chạy và “thượng đế” thì trở thành người ăn chui, ăn chạy luôn! Hậu quả là dân chung cư, kể cả tớ, mất nhờ vào cái hệ thống phục vụ tự phát rất cần thiết này. Những anh độc thân như tớ còn có thể phóng xe đi kiếm bữa ăn vừa túí tiền ở tận Chợ cũ, Những gia đình có con thì đành phải đốt lửa nấu bếp ( mà lúc ấy thì làm gì có gaz! ). Ai có dầu hỏa thì dùng dầu hỏa,ai không có thì dùng củi, dùng than, Có gia đình, để tránh khói,mang luôn cả bếp ra hành lang xông khói cả cao ốc luôn!…. Còn các ông bà ngoại quốc chờ ngày xuất cảnh thì lục tục “nhổ neo” đi nơi khác, nhường lại các căn hộ cho mấy “ông cơ quan”, ở không hết thì… nuôi heo ngay ở trên lầu 5! Buổi tối từ đầu đường Hai Bà Trưng đi về nhà, đèn đường tối mò tối mịt, trở thành những nơi kín đáo cho các vụ mặc cả mua bán thịt người!.... Sự xuống cấp của xã hội nhỏ của tớ là trông thấy, ngửi thấy, nghe thấy từng ngày.. Nhưng cái làm tớ luôn phải sống trong sự ăn năn bứt rứt về những việc mình không gây ra là :Số phận những con người bị xua đuổi đó sẽ đi đâu ? về đâu ? Họ sẽ biết ơn hay căm thù muôn đời những người đã xua đuổi họ,dồn họ về phía những người… khó mà có thể hòa hợp được sau này…. Trong số những số phận con người bị xua đưổi đó, cho tới giờ này, ai còn ai mất, ai sống ở trong nước, ai đã sang được bên Tây, bên Tầu ? ai làm mồi cho cá biển Đông, tớ không thể nào biết hết. Chỉ có một số trường hợp đặc biệt đã ảnh hưởng đến cái đầu và trái tim tớ, tạo nên một thằng tớ luôn có những “suy nghĩ ngược chiều” và luôn đặt lại vấn đề của mọi vân đề nảy sinh trong cả quá trình làm anh “cán bộ cách mạng” nhưng… chứng kiến quá nhiều cảnh bất công,mất mát của quá nhiều con người. Sau đây là những số phận nghiệt ngã đã dành cho những con người vô tội bị xua đuổi khỏi cái Building tớ đã sống 18 năm trời nhé) …. (Mai đọc tiếp nhé)

CHÚ SƠN SỬA XE- Sau ít ngày cố "trụ" lại với cái thùng đạn đựng ít đồ nghề, cuối cùng trong buổi bố ráp lần cuối, người ta tước luôn cả công cụ sản xuất của chú để “mời lên phường giải quyết”! Cũng chính cái buổi sáng hôm đó, tớ dắt chiếc Honda C50 ra khỏi nhà thì đạp mãi nó cũng chẳng chịu nổ cho. Tớ dắt sang bên kia đường định nhờ chú Sơn thì thấy chú đang nằm dạng háng ngay trên vỉa hè, rên rỉ một câu mà tớ đến hôm nay vẫn còn nhớ: ”Trời ơi là trời!.... Tui có làm chi hại các ông đâu mà các ông hại tôi thế này! Sống sao cho được đây các ông ơi!”… Tiéng ngân kéo dài của ba tiếng “các ông ơi” đó có lẽ vang trong tớ suốt cuộc đời… Nó như một lời nguyền rủa, lên án chính bản thân tớ, một người rất thân thiện với chú Sơn vì chú thực sự “hợp” với ông Việt Cộng để ria Clark Gable đến mức tớ có thể giao xe cho chú hoàn toàn khi cần sửa chữa mọi hỏng hóc…Đáp lại sự tin tưởng của tớ là những hành động tớ cảm được, nhận được từ chú. Như :xe tớ lúc nào cũng sạch sẽ, sáng loáng, mọi sửa chữa lặt vặt ít khi chú lấy tiền, Hằng ngày, mỗi lần gặp nhau, hai chúng tớ đều “Chú chú, cháu cháu” như có họ hàng thật. Đôi khi Sơn còn xưng hô với tớ là "Bố bố,con,con" nữa.. Nhưng hôm nay, tớ đành bất lực,lặng lẽ dắt xe đi, không cất nổi một lời nào dù để chia tay chú vì cũng từ hôm đó,không còn bóng chú Sơn sửa xe ở góc đường Đồn Đất-Lý Tự Trọng nữa… Hình ảnh của một chú Sơn với câu than “Trời ơi là trời… đầy đau khổ cũng phai mờ dần vì hàng vạn chú Sơn khác đã diễn lại tại chợ trời Huỳnh Thúc Kháng, tại ngay trên các con đường Lê Thánh Tôn, Lê Lợi, Chợ Bến Thành… với những vụ ra quân tịch biên, tịch thu, kê biên... từ đôi dày, mét vải ... đã át hẳn đi cái hinh ảnh chú Sơn bị tước thùng đồ nghề sửa xe… (để rồi những thư bị tước đoạt đó đi đâu, không ai biết ?)….

Cho đến một hôm,đang ngồi chơi tại nhà một người bạn bên Quận 4 thì thấy ngoài đường có tiếng ồn ào,chửi rủa…Từ trên gác nhìn xuống tớ thấy một chú áo vàng vừa lôi kéo vừa không ngừng đấm đá một thanh niên mặc bộ đồ rằn ri bạc phếch… máu trên đầu rỉ xuống đỏ lòm cả mặt mày… Tớ định thần nhìn cho kỹ:Đúng là chú "Sơn sửa xe" năm xưa của tớ đây rồi. Thì ra , từ một người sửa xe có lương tâm, có lễ phép, luôn mồm “Dạ,thưa, cảm ơn”, luôn yêu đời, khi rảnh rang còn biết nghêu ngao mấy câu hát “Đại bác ru đêm” của Trịnh công Sơn, qua mấy lần bị xua đuổi đã trở thành… “Sơn Sếu” nổi tiêng trong giới anh chị ở quận 4! Đã nhiều lần, đồng bọn bị bắt gần hết, Riêng Sơn sếu vẫn trốn thoát ! Nhưng lần này, Sơn Sếu đã rơi vào tay luật pháp sau nhiều giờ lẩn tránh thậm chí chống cự lại cảnh sát đến cùng! Tớ chạy vội xuống nhà. len lỏi qua đám đông đang "mượn gió bẻ măng". xỉa xói, chửi bới tên tướng cướp mà tớ quen. Như có một linh tính gì mách bảo, Sơn Sếu ngước đôi mắt một mí nhìn về phía tớ…. Và như một chú Sơn khác, Sơn Sếu bỗng cất lên tiếng rú cuối cùng của một con sói bị dồn đến đường cùng : ”Khổ quá đi chú Hải ơi ! Cháu có muốn như thế này đâu !…”. Tiéng rú đó cho đến nay vẫn vang lên trong tớ như một câu hỏi không lời đáp: Còn bao nhiêu chú Sơn nữa đã không được phép sống cho ra sống, sống như một con người ?? Cho tới nay, không bao giờ tớ gặp lại Sơn sửa xe nữa. Cầu trời cho chú đừng bỏ xác ở một trại giam hay một trại cải tạo nào!

VỢ CHỒNG CHÚ TƯ- Hai vợ chông chú Tư là những người đầu tiên giới thiệu mọi tiện nghi, mọi cách xử dụng máy lạnh, điện thoại của căn hộ cho tớ…Họ là những người không thuộc “biên chế” của chung cư nhưng từng làm người phục vụ buồng cho mọi chủ hộ ở cao ốc đã 10 năm. Quét giọn hành lang, giặt giũ, đổ rác… nghĩa là làm như một con sen,con ở của mọi nhà… Chú Tư độ 60 tuổi, đi lính từ thời Bảo Đại cũng xì xồ ba tiếng Pháp. Thím Tư, trẻ hơn độ 10 tuổi, bao giờ cũng gọn gàng trong chiếc áo bà ba trắng tinh, có phủ ngoài một tấm tạp dề. Thím Tư lại còn có ưu điểm là nói được đôi ba câu tiếng Anh thông dụng, rất thuận tiện trong việc giao dịch với khá nhiều khách ngoại quốc còn cư trú trong cao ốc.… Đối với tớ, hai vợ chồng chú đều có một cảm tình đặc biệt… Lý lịch của từng hộ ở cao ốc cũng do vợ chồng chú cho tớ biết qua loa cả. Có lẽ trong tướng mạo, cách ăn mặc, nhìn tủ sách và qua cách giao tiếp bỗ bã “ít có lập trường” của tớ mà hai vợ chông chú thấy dễ gần hơn người khác chăng? Thông thường là mỗi lần giọn vệ sinh, thay chăn, thay drap, các hộ đều trả tiền cho vợ chồng chú. Riêng với tớ, dù tớ đã tuyên bố : ”Tớ không quen cảnh người hầu ,kẻ hạ lâu rồi, Mọi việc cứ để tớ tự túc” Tuy vậy, khi có dịp là hai vợ chồng chú luôn tím cách giúp đỡ tớ vì thương tớ “đơn độc một minh”…

Tớ cũng coi vợ chồng chú như người thân, thậm chí đi xa có thể giao chìa khóa cho thím Tư thỉnh thoảng vào làm vệ sinh, đóng, mở cửa..xem tình hình điện ,nứơc… Có hai vợ chồng chú, tớ như có được hai người nhà thật sự…Cho đến một hôm, chú Tư, miệng ngậm điếu thuốc sâu kèn muôn thuở, bước vào phòng tớ buồn bã nói : "Ban cải tạo nhà đất đã quyết định giải tán bộ phận service (phục vụ) của Building này. Đến chiều mai là hẹn cuối cùng để bọn tớ rút hết. Ban quản trị mới sẽ do mọi người trong chung cư bầu ra… Vợ chồng tôi thì còn có quê mà về chứ bọn thằng Thu, thằng Viêt, con Thanh… chẳng hiểu rồi chúng sẽ đi đâu ?..."

Tớ lại trở thành tên "tội phạm" nhận mọi lời trách mắng, đôi khi chửi rủa về một cái chủ trương phá, phá hết để sớm “vô sản hóa” cả cái thành phố “hòn ngọc viễn đông” này. Lại như mọi lần, tớ chỉ biết ú ớ, chỉ biết chúc hai chú thim về quê làm ăn mạnh khỏe, phát tài…. Hẹn chú trưa mai sẽ cùng vợ chồng chú chia tay bằng một chầu “nhậu chay” ngay ở căn hộ tớ. nghĩa là ... không bia rượu (Vì chú luôn bị thím cấm uống rượu do huyết áp cao, còn tớ thì ngửi mùi bia rượu là đã có dị ứng, gãi khắp người rồi) thì…… vào khoảng hai giờ đêm, thím Tư bấm chuông … Vừa mở cửa ra thím dã nói trong tiếng nức mở : ”Chú Hải ơi! Ông nhà tôi… đi rồi”… Tôi chưa biết nói gì thêm thì thím Tư đã rãi bầy… ”Ông nhà tôi hay cả nghĩ lắm. Đã hay lên máu mà cứ động tới chuyện gì không vừa ý là ông ấy lại uống đến cả lít rượu… Tối nay, đang nhậu với lũ nó, thì ổng gục xuống bàn … Chở cyclô vào bênh viện bình dân thì không kịp nữa. Ổng đã “đi ngay” ở trên xe…. Bệnh viện nói là đứt mạch máu não gì đó !... Tớ lại câm nín, ngậm hột thị như mọi khi. Chẳng biết nên an ủi thím Tư như thế nào cho…”phải đạo”. Nhưng trong lòng tớ thì vang lên một câu hỏi không thốt lên được thành lời “Giá mà người ta đừng xua đuổi chú về quê, liệu chú có chết thảm thế không?....

Còn thim Tư, do không gia đình con cái, tiếp tục bám lấy một quầy hàng chạp phô của một người bạn cùng quê ở Chợ Cũ, để kiếm sống qua ngày… Tớ còn qua lại và được thím giúp đỡ khi mua cho lạng tôm khô, khi lạng sườn non… sau đó đến vài năm nữa.. (tớ tự túc nấu ăn khi không còn khả năng ăn hàng những năm sau đó)…. Bẵng đi vài tháng tớ đi công tác xa, trở về Sài Gòn,đi chợ, đến quầy hàng đồ khô mà thím Tư giúp việc thì bà chủ quầy đã hấp tấp báo cáo với tớ : ”Chú Hải ơi! Thím Tư Lành chết rồi! Mà chết thảm lắm!” Thì ra thím đã trở về Tây Ninh, tìm đường vượt biên, may ra có cái qua trình “phục vụ Sở Mỹ” mà đổi đời không. Nhưng…. số phận nghiệt ngã đã đổ xuống đầu cả gia đình chú thím. Trên đường vượt biên bằng đường bộ qua Campuchia, cả Đoàn người đi tìm tự do đó đã rơi vào ổ phục kích của Khơ Me đỏ…. Trừ một vài người thoát chết về kể lại,tất cả gần 20 con người, cả đàn bà, trẻ em đều bị chúng … chặt đầu, mổ bụng, moi gan… Tớ nghe mà rùng mình... Nhưng rùng mình hơn là: ngay sau đó ít hôm, tớ lại đọc trên báo có tin “Đông chí (?) Khiêu xăm Phan thăm Hà Nội ! và chỉ ít lâu thì lại có tin Xe-âu-Xét-Cu (Rumania) thăm Pnom Pênh và …. cũng chỉ sau đó vài tháng,ở bên Tầu, Đặng Tiểu Bình tuyên bố “dạy cho Việt Nam một bài học” bằng cách xua quân đánh thẳng vào Lạng Sơn Lào Cai… làm thành bình địa bao thị xã, nhà máy và giết chết không biết bao “đồng chí môi hở răng lạnh” Việt Nam… Một lần nữa, hàng loạt những dấu hỏi lại như những cái móc kéo tớ ra khỏi cơn mê hoảng “Chủ nghĩa quốc tế vô sản” lại là chủ nghĩa không tính người như thế này sao…? Cái sự “mất lập trường vô sản” của tớ ngày càng nặng thêm kể từ khi “cải cách ruộng đất”, rồi cải tạo tư sản ở miền Bắc, rồi các chiến dịch X nọ, Z kia, ở miền Nam…. được điển hình hóa bằng những số phận của hai cô sinh viên ở Lầu 2, rồi ba em học sinh bụi đời được giải thoát, đến cái chết của vợ chồng chú Tư rồi đến cái sự biến người lành thành kẻ ác của chú Sơn sửa xe, đã củng cố trong tớ một quyết định làm thay đổi cuộc đời tớ : Kiên quyết rời bỏ cái đất Sài gòn về tìm một nơi an thân,ẩn dật,… dọc sách, nghe nhạc đến cuối đời, khỏi phải nghe những điều dạy dỗ mà càng nghe càng thêm ghê tởm đến... buồn nôn, buồn mửa !…. Một quyết định hoàn toàn “tiêu cực” những năm đó. nhưng nào ngờ… nó lại làm thay đổi toàn bộ cuộc sống của tớ những năm cuối đời…. Đó là tớ quyết định : Biến về Nha Trang, LẤY VỢ LÂN THƯ HAI ở năm 59 tuổi ! Lấy vợ tự do, chẳng ai có thể ý kiến ý cỏ gì… chẳng phải xin phép xin tắc ai… chẳng để ý đến những lời đàm tiếu,dèm pha ác ý ... khi không ít người biết được người vợ mà tớ chung sống cho đến hôm nay,chính là … cái “cô giáo miền núi bán bún bò chạy” ở cạnh chung cư tớ ở năm xưa, một người mà đến hôm nay, nếu không đến với tớ như một niềm an ủi, động viên, giúp đỡ lớn, chắc gì tớ đã sống được đến tuổi 82 , mà cứ đơn độc, gậm nhấm cả ngàn vạn nỗi buồn đau, tiếc nuối, hối hận… về những gì mình không hề gây ra cho những kiếp người như vợ chồng chú Tư, chú Sơn,bác Sáu… và hàng vạn,hàng triệu con người mà tớ luôn coi họ là nạn nhân của hàng loạt chính sách sai lầm ghê gớm những năm 75-90 của thế kỷ trước…

Nhạc Sĩ Tô Hải (Nhat si Bao Thu)